Kế hoạch khiến nền bóng đá Malaysia tự đẩy mình xuống hố

Kế hoạch F:30 được khởi động với nhiều kỳ vọng nhưng lại trở thành minh chứng cho sự chủ quan và duy ý chí, khiến giấc mơ đưa bóng đá Malaysia vươn tầm “đẳng cấp thế giới” tan vỡ vì bệnh thành tích. Khi Chủ tịch FIFA Gianni Infantino trang trọng giới thiệu dự án này tại Kuala Lumpur vào ngày 31/10/2018, người hâm mộ Malaysia tràn đầy hy vọng. Chiến lược kéo dài 12 năm được chia thành ba giai đoạn rõ ràng, đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: giúp đội tuyển quốc gia vươn vào top 5 châu Á vào năm 2030 và xa hơn nữa là trở thành gương mặt quen thuộc tại các kỳ World Cup.

Nếu đã không muốn người ta biết thì tốt nhất đừng làm

Hổ giấy Mã Lai thành công trên giấy tờ

Theo kế hoạch đề ra, giai đoạn 1 (2019–2022) được xem như “nền tảng” cho dự án F:30, với trọng tâm là củng cố hệ thống quản trị, phát triển nhân sự, nâng cấp cơ sở hạ tầng và hoàn thiện cấu trúc thi đấu. Khi giai đoạn này khép lại, Liên đoàn Bóng đá Malaysia (FAM) tuyên bố đã “đạt được thành công tổng thể”. Tuy nhiên, trên thực tế, các mục tiêu của giai đoạn này khá mờ nhạt, thiếu tiêu chí định lượng cụ thể, khiến thành tích được công bố mang nặng tính hình thức.

Ở cấp độ khu vực, bóng đá Malaysia gần như không có bước tiến đáng kể. Giải vô địch quốc gia vẫn kém sức hút, phụ thuộc tài chính và chưa tạo ra sức bật cạnh tranh. Công tác đào tạo trẻ – vốn được xem là trụ cột cho sự phát triển bền vững – lại chỉ dừng ở những dự án ngắn hạn, thiếu chiều sâu. Dù vậy, trong các báo cáo tổng kết, mọi chỉ số vẫn được đánh giá là “đạt yêu cầu”, đặc biệt sau khi đội tuyển quốc gia giành quyền tham dự VCK Asian Cup 2023. Từ kết quả này, Malaysia tự tin bước vào giai đoạn 2 (2023–2026) với tham vọng lớn hơn.

Hổ giấy lên kế hoạch để mọc thêm cánh nhưng bất thành

Cái giá phải trả khi dùng “cheat game”

Khi ban đầu sử dụng cheat game, liên đoàn bóng đá Malaysia chưa bị phát hiện, họ có được đầu tiên. Nhưng ngay sau đó hệ thống tố cáo đã được “nhà phát hành” quan tâm vậy nên là sẽ có những con “hổ giấy” phải trả giá.

Thành công bước đầu

Được công bố vào tháng 11/2023, giai đoạn 2 của kế hoạch F:30 được Liên đoàn Bóng đá Malaysia (FAM) xác định xoay quanh ba trụ cột chính: phát triển chuyên môn, nâng cao năng lực quản lý – tổ chức và mở rộng tầm ảnh hưởng thương hiệu. Bộ trưởng Thanh niên và Thể thao Hannah Yeoh khẳng định rằng bóng đá Malaysia cần “gia tăng sức cạnh tranh ở châu Á”, với mục tiêu thường xuyên góp mặt tại các kỳ AFC Asian Cup.

Tuy nhiên, chính tham vọng này đã khiến FAM rơi vào “bẫy thành tích”. Khi đối diện nguy cơ không đạt chỉ tiêu, FAM đã chọn cách mạo hiểm: nhập tịch hàng loạt cầu thủ trong thời gian ngắn, với hy vọng tạo nên sự bứt phá tức thì cho vòng loại gặp Việt Nam. Kết quả, Malaysia giành chiến thắng đậm 4-0, nhưng niềm vui ấy nhanh chóng hóa thành thảm họa khi FIFA phát hiện vi phạm quy định về tư cách cầu thủ nhập tịch và ra án phạt nghiêm khắc.

Cái giá phải trả

Nhiều nguồn tin cho rằng Malaysia có thể bị xử thua 0-3 trong cả hai trận gặp Việt Nam và Nepal. Điều đó đồng nghĩa với việc họ chắc chắn mất suất dự Asian Cup 2027, và thậm chí có nguy cơ bị cấm tham gia các giải đấu quốc tế như vòng loại World Cup 2030 hay Asian Cup 2031 – một cú đánh nặng nề có thể làm sụp đổ toàn bộ hệ thống được xây dựng trong khuôn khổ F:30.Nhiều nguồn tin cho rằng Malaysia có thể bị xử thua 0-3 trong cả hai trận gặp Việt Nam và Nepal. Điều đó đồng nghĩa với việc họ chắc chắn mất suất dự Asian Cup 2027, và thậm chí có nguy cơ bị cấm tham gia các giải đấu quốc tế như vòng loại World Cup 2030 hay Asian Cup 2031 – một cú đánh nặng nề có thể làm sụp đổ toàn bộ hệ thống được xây dựng trong khuôn khổ F:30.

Điều đáng tiếc là việc dựa dẫm vào cầu thủ nhập tịch lại đi ngược hoàn toàn triết lý ban đầu của F:30 – vốn hướng tới phát triển nền bóng đá nội địa bền vững thông qua đào tạo trẻ, đầu tư học viện và chuyên nghiệp hóa hệ thống thi đấu. Việc “đốt cháy giai đoạn” bằng những giải pháp tạm thời chẳng khác nào “gian lận” trong chính kế hoạch mà họ từng tự hào theo đuổi.

Căn bệnh thành tích đã khiến bóng đá Malaysia đánh mất tinh thần cải tổ mà F:30 từng đại diện. Thay vì kiên trì xây dựng thế hệ cầu thủ bản địa, họ chọn con đường ngắn nhất – và cũng là con đường nguy hiểm nhất. Khi FIFA vào cuộc, toàn bộ “màn trình diễn” mà FAM cố gắng duy trì đã sụp đổ chỉ trong vài tuần ngắn ngủi.

Cái giá phải trả cho bệnh thành tích dành cho FAM đang ở phía trước

Bệnh thành tích không thể chữa

Trớ trêu thay, trong báo cáo trình Quốc hội Malaysia ngày 10/11 vừa qua, Bộ trưởng Thanh niên & Thể thao Hannah Yeoh vẫn khẳng định “chính phủ kiên định theo đuổi mục tiêu của F:30”, thậm chí còn nhấn mạnh tham vọng “xây dựng đội tuyển đẳng cấp thế giới” và “giành vé dự World Cup thường xuyên” sau năm 2030. Thay vì khơi dậy niềm tin, những tuyên bố ấy lại phơi bày thực tế rằng bóng đá Malaysia vẫn đang mải mê trong cơn ảo tưởng về thành tích.

Từ một bản kế hoạch chiến lược được kỳ vọng, F:30 nay đã trở thành minh chứng cho việc một nền bóng đá có thể đánh mất bản sắc chỉ vì quá khát khao vinh quang trước mắt. Khi Chủ tịch FIFA Gianni Infantino giới thiệu F:30 vào năm 2018, có lẽ ông cũng không ngờ rằng bảy năm sau, chính FIFA lại phải ra tay xử phạt Malaysia vì những sai phạm nghiêm trọng liên quan đến chính dự án mà ông từng chứng kiến ngày đầu ra mắt.

Lời kết

Nếu án phạt được thực thi, đội tuyển Malaysia có thể bị loại khỏi các sân chơi quốc tế cho đến tận năm 2030 – thời điểm mà kế hoạch F:30 từng hứa hẹn sẽ đưa họ “vươn tầm thế giới”. Thật mỉa mai, năm 2030 – cột mốc của khát vọng – giờ có nguy cơ trở thành điểm bắt đầu lại từ con số không. Giấc mơ xây dựng nền bóng đá đẳng cấp đã biến thành lời cảnh tỉnh cay đắng cho những ai đặt niềm tin mù quáng vào thành tích tức thời.